รอยแผลเป็นหลังทำตา เกิดจากสาเหตุอะไร? แก้ไขได้ด้วยวิธีไหนบ้าง?
หลายคนอาจลังเลที่จะทำตาสองชั้นเพราะกลัวการเกิดรอยแผลเป็นหลังทำตา แต่ปัญหานี้แก้ไขได้ไม่ยากอย่างที่คิด แต่ไม่ต้องกังวลใจ บทความนี้จะช่วยคลายความกังวล ด้วยวิธีในการป้องกันและแก้ไขรอยแผลเป็นหลังทำตา รวมถึงเกร็ดความรู้สำคัญเกี่ยวกับอาหารและพฤติกรรมที่คุณควรหลีกเลี่ยง เพื่อให้แผลหายเร็วและสวยงามยิ่งขึ้น
รอยแผลเป็นหลังทำตา คืออะไร
รอยแผลเป็นหลังทำตา คือรอยที่ปรากฏขึ้นตามธรรมชาติ หลังจากที่ร่างกายของเราสมานแผลจากการผ่าตัด หรือศัลยกรรมบริเวณดวงตา เช่น การทำตาสองชั้น เมื่อผิวหนังรอบดวงตาได้รับบาดเจ็บ ร่างกายจะเร่งสร้างคอลลาเจน ขึ้นมาซ่อมแซมเนื้อเยื่อบริเวณนั้น ซึ่งกระบวนการนี้เองที่ทำให้เกิดรอยแผลเป็นขึ้นมา โดยลักษณะของแผลเป็นที่เกิดขึ้นก็จะแตกต่างกันไปในแต่ละคน
ประเภทของรอยแผลเป็นหลังทำตา
รอยแผลเป็นแบบปกติ
รอยแผลเป็นปกติ เกิดขึ้นเมื่อร่างกายสร้างเนื้อเยื่อขึ้นมาซ่อมแซมบาดแผล มีลักษณะนูนแดงในช่วงแรก แต่ไม่ต้องกังวลไป เพราะรอยแผลเป็นประเภทนี้สามารถจางหายไปได้เองตามธรรมชาติ เพียงแค่หมั่นทายาลดรอยแผลเป็นอย่างสม่ำเสมอหลังการผ่าตัดตาสองชั้น รอยแผลก็จะค่อย ๆ จางลงจนสังเกตเห็นได้ยาก
รอยแผลเป็นคีลอยด์
รอยแผลเป็นคีลอยด์ เกิดขึ้นเมื่อร่างกายสร้างเนื้อเยื่อมาทดแทนมากเกินไป ทำให้แผลมีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ อาจดึงรั้งผิวหนัง มีลักษณะนูนคล้ำ หรือเป็นก้อนแข็ง และอาจมีอาการเจ็บร่วมด้วย แตกต่างจากแผลเป็นปกติคือคีลอยด์ไม่สามารถหายไปได้เอง จึงควรปรึกษาศัลยแพทย์เพื่อประเมินความรุนแรงและรับการรักษาที่เหมาะสมที่สุด
โดยทั่วไปแล้ว การฟื้นฟูของแผลบนร่างกายของเราจะแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้
- ระยะหยุดเลือด เมื่อเกิดบาดแผล ร่างกายจะกระตุ้นให้เกล็ดเลือดมารวมตัวกัน เพื่อห้ามเลือดให้หยุดไหล
- ระยะสร้างเนื้อเยื่อสมานแผล หลังจากเลือดหยุดไหล ร่างกายจะเริ่มสร้างคอลลาเจนและเนื้อเยื่อใหม่ขึ้นมาเพื่อทดแทนและสมานรอยแผล
- ระยะก่อตัว ในระยะนี้ เนื้อเยื่อจะถูกสร้างขึ้นมาอย่างต่อเนื่องและก่อตัวเป็นรอยแผลเป็นในที่สุด
สาเหตุที่เกิดรอยแผลเป็นหลังทำตา
- ลักษณะผิว บางคนมีแนวโน้มเกิดแผลเป็นได้ง่ายกว่าคนอื่น โดยเฉพาะถ้ามีประวัติครอบครัวเป็นคีลอยด์หรือมีผิวสีเข้ม
- ฝีมือศัลยแพทย์ การผ่าตัดที่ลึกเกินไป เย็บแผลไม่ดี หรือตัดหนังมากเกินไป อาจทำให้แผลเป็นนูนหรือไม่เรียบ
- การดูแลหลังผ่าตัด ถ้าดูแลแผลไม่สะอาด, แผลโดนน้ำหรือแดดโดยตรง, แกะเกาแผล, หรือแผลติดเชื้อ จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดแผลเป็นและคีลอยด์
- สุขภาพโดยรวม โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน หรือปัญหาการไหลเวียนเลือด รวมถึงอายุที่มากขึ้น อาจทำให้แผลหายช้าและเกิดแผลเป็นได้ง่ายขึ้น
- อาหารและพฤติกรรม การกินอาหารบางชนิด การสูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอล์ อาจทำให้แผลหายช้าและเกิดแผลเป็นได้
รอยแผลเป็นหลังทำตาอันตรายหรือไม่?
โดยปกติแล้ว แผลเป็นที่ตาซึ่งเกิดจากกระบวนการสมานแผลตามธรรมชาติของร่างกายจะไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย แม้ว่ารอยแผลอาจจะดูนูนใหญ่ขึ้นมาบ้าง แต่ส่วนใหญ่แล้วไม่ค่อยพบแผลคีลอยด์บริเวณดวงตาเท่าไรนัก
อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ที่เกิดแผลเป็นนูนที่ตา ไม่ว่าจะเป็นแผลเป็นปกติหรือคีลอยด์ก็ตาม ก็อาจส่งผลกระทบต่อความมั่นใจในได้ เพราะแผลเป็นจะปรากฏชัดเจนบนใบหน้า โดยเฉพาะเวลาหลับตา หรือกะพริบตา ซึ่งอาจนำไปสู่ผลกระทบต่อสุขภาพจิตได้เช่นกัน
การป้องกันการเกิดรอยแผลเป็นหลังทำตา
หลีกเลี่ยงการสัมผัสบริเวณดวงตา
หลังการผ่าตัด ควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่อาจส่งผลกระทบต่อดวงตา เช่น การขยี้ตา, แกะ, เกา, ไหมหลุด หรือเกิดการติดเชื้ออักเสบได้ นอกจากนี้ ควรงดการแต่งหน้าและใส่คอนแทคเลนส์ไปก่อนในช่วงนี้
หลีกเลี่ยงการโดนแสงแดด
แสงแดดจัดอาจส่งผลให้สีผิวบริเวณแผลที่กำลังสมานตัวเปลี่ยนไป หากจำเป็นต้องออกไปกลางแจ้ง ควรป้องกันด้วยการสวมหมวกปีกกว้างและแว่นตากันแดด
ห้ามให้แผลโดนน้ำ
ห้ามให้แผลโดนน้ำโดยเด็ดขาดอย่างน้อย 10 วันหลังการผ่าตัด เพราะอาจทำให้แผลแฉะ, แห้งช้า, หายช้า และเสี่ยงต่อการติดเชื้อและการอักเสบได้ ในช่วง 2 วันแรกหลังผ่าตัด ควรงดการสระผมและล้างหน้า โดยสามารถใช้คลีนซิ่งหรือน้ำเปล่าค่อย ๆ เช็ดทำความสะอาดใบหน้าแทนได้
การดูแลรอยแผลเป็นหลังทำตาอย่างถูกวิธี
การดูแลตัวเองอย่างถูกวิธีหลังทำตาสองชั้นจะช่วยป้องกันแผลเป็นและปัญหาอื่น ๆ ที่อาจตามมาได้
- ประคบเย็น ใน 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด ให้ประคบเย็นด้วยเจลหรือผ้าเย็นบริเวณหน้าผากและแก้ม เพื่อลดอาการบวม แต่ระวังอย่าให้แผลโดนน้ำ
- ประคบร้อน หากมีรอยเขียวช้ำหลังวันที่ 3 ให้ประคบร้อนเพื่อช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้นและลดอาการบวมช้ำ แต่ต้องระวังไม่ให้ร้อนจัดจนผิวไหม้
- นอนยกศีรษะสูง ในช่วง 1-2 วันแรก ให้นอนโดยใช้หมอนหนุนศีรษะให้สูง 2-3 ใบ
- ไม่ควรนอนคว่ำหรือตะแคง เพื่อป้องกันการกดทับและกระทบกระเทือนแผลผ่าตัด
- ทำความสะอาดแผล ใช้ไม้พันสำลีชุบน้ำเกลือเช็ดแผลเบา ๆ
- ระมัดระวังการก้ม ไอ หรือจาม ใน 3 วันแรก ควรงดการก้มศีรษะ ไอ หรือจามอย่างรุนแรง เพื่อป้องกันการมีเลือดคั่งหรือเลือดซึม
- กินยาและทำตามคำแนะนำศัลยแพทย์ กินยาให้ครบตามที่ศัลยแพทย์สั่งและปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด
อาหารที่ทำให้รอยแผลเป็นหลังทำตาช้า
อาหารหมักดองและอาหารที่ไม่สุก
การกินอาหารหมักดอง หรืออาหารที่ไม่ผ่านการปรุงสุกอย่างปลาดิบ หรือปลาร้านั้นอาจทำให้แผลหายช้าลงและเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ง่าย เพราะอาหารเหล่านี้อาจมีเชื้อโรค แบคทีเรีย หรือไวรัสปะปนอยู่ ซึ่งไม่ดีต่อการฟื้นตัวของร่างกาย
อาหารทะเล
หากไม่มีอาการแพ้อาหารทะเล ก็สามารถทานอาหารทะเลได้ตามปกติในปริมาณที่พอเหมาะ แต่ถ้ามีประวัติแพ้อาหารทะเล ควรหลีกเลี่ยงโดยเด็ดขาด เพราะอาการแพ้อาจทำให้เกิดอาการคันและระคายเคือง ซึ่งจะส่งผลให้แผลหายช้าลงได้
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
แอลกอฮอล์จะไปกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ทำให้แผลเกิดการอักเสบ บวมช้ำ และติดเชื้อได้ง่าย การดื่มแอลกอฮอล์จึงเป็นการชะลอการฟื้นตัวของแผลหลังการผ่าตัดตาไปอีก ทำให้หายช้าลงกว่าเดิม
สิ่งที่ทำให้รอยแผลเป็นหลังทำตาช้า
การสูบบุหรี่
หลังจากการทำตาสองชั้น ควรงดการสูบบุหรี่โดยเด็ดขาด เพราะในบุหรี่มีสารที่ทำให้เลือดสูบฉีด ซึ่งจะส่งผลให้แผลหายช้าลง เกิดอาการอักเสบ บวม และยังเพิ่มความเสี่ยงที่แผลจะติดเชื้อได้ง่ายอีกด้วย
การทำกิจกรรมทางน้ำ
เพื่อป้องกันการติดเชื้อที่แผลหลังทำตาสองชั้น ควรหลีกเลี่ยงไม่ให้แผลโดนน้ำเลย ไม่ว่าจะเป็นการว่ายน้ำหรือดำน้ำก็ต้องงดไปก่อน นอกจากนี้ ควรงดกิจกรรมที่ทำให้เหงื่อออกมาก และพยายามหลีกเลี่ยงฝุ่น ควัน หรือสิ่งสกปรกต่าง ๆ ที่อาจทำให้แผลระคายเคืองหรือติดเชื้อได้
วิธีรักษารอยแผลเป็นหลังทำตา
การนวดบริเวณแผลเป็นหลังทำตา
หลังตัดไหมเรียบร้อยแล้ว สามารถนวดบริเวณแผลเป็นที่ตาได้ โดยใช้นิ้วชี้ค่อย ๆ นวดคลึงเป็นวงกลมจากหางตาไปยังหัวตาและวนกลับไปมา การนวดจะช่วยทำให้แผลนุ่มขึ้นได้ สามารถนวดพร้อมทายาลดรอยแผลเป็นได้ เพราะจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพให้แผลเรียบเนียนขึ้น วิธีนี้ไม่จำเป็นต้องทำทุกคน แต่ถ้าแผลเริ่มนูนขึ้นมาหรือมีประวัติแผลนูนบ่อย ๆ ก็ควรลองทำดู
การทายาลดรอยแผลเป็นหลังทำตา
การทายาลดรอยแผลเป็นที่มีประสิทธิภาพอย่างต่อเนื่องประมาณ 4-6 เดือน จะช่วยให้แผลเป็นจางลงและเรียบเนียนไปกับผิว วิธีนี้เหมาะกับรอยแผลเป็นที่ไม่เข้มมากหรือมีสีผิดปกติ แต่ไม่นูน ส่วนแผลเป็นนูนจะต้องใช้ยาชนิดซิลิโคนเจลสำหรับทาโดยเฉพาะ
ใช้แผ่นลดรอยแผลเป็นหลังทำตา
แผ่นแปะซิลิโคนทางการศัลยแพทย์สามารถช่วยลดความนูนของแผล ลดโอกาสเกิดคีลอยด์ และลดรอยแดงได้ เพียงแค่แปะทับบริเวณแผลอย่างน้อยวันละ 12 ชั่วโมง จะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นและทำให้แผลเรียบเนียนขึ้นได้ อย่างไรก็ตาม วิธีนี้มักไม่เป็นที่นิยมสำหรับเปลือกตา เนื่องจากแปะยาก หลุดง่าย และมีค่าใช้จ่ายสูง
การฉีดยารักษาแผลเป็นหลังทำตา
สำหรับแผลเป็นนูนและคีลอยด์ การฉีดยาเป็นวิธีที่ปลอดภัยและไม่ค่อยเจ็บ เริ่มฉีดได้ประมาณ 1 เดือนหลังผ่าตัด โดยศัลยแพทย์จะฉีดยาเข้าไปที่แผลโดยตรงเพื่อช่วยให้แผลนุ่มลงและยุบตัวเร็วขึ้น ทั้งยังช่วยลดอาการเจ็บและคันได้ด้วย อาจต้องฉีดเป็นประจำทุกเดือนตามที่ศัลยแพทย์ประเมินปริมาณยาที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้ผิวเกิดการยุบตัวหรือมีตะกอนยาเกิดขึ้น
การเลเซอร์ลดรอยแผลเป็นหลังทำตา
การทำเลเซอร์เป็นวิธีที่นิยมและมีประสิทธิภาพสูง ศัลยแพทย์จะใช้เลเซอร์ที่อ่อนโยนต่อผิว ยิงไปที่แผลเป็นเพื่อทำลายเนื้อเยื่อเก่าและกระตุ้นให้ร่างกายสร้างคอลลาเจนใหม่ ทำให้แผลดูเรียบเนียนขึ้นและรอยจางลงอย่างเห็นได้ชัด แม้จะมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง แต่มักให้ผลลัพธ์ที่ดีมาก
การผ่าตัดรักษาแผลเป็นหลังทำตา
ในกรณีที่เป็นแผลเป็นนูนหรือคีลอยด์ที่ตา การผ่าตัดเป็นอีกทางเลือก โดยศัลยแพทย์จะตัดแผลเป็นส่วนเกินออกและปรับแก้ชั้นตาใหม่ไปพร้อมกัน อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดอาจมีความเสี่ยงที่แผลเป็นจะกลับมานูนซ้ำได้ จึงแนะนำให้ใช้วิธีอื่นร่วมด้วย เช่น การแปะเจลหรือการทำเลเซอร์ เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
รักษารอยแผลเป็นหลังทำตาที่ SUI ดีอย่างไร
ที่ SUI Plastic Surgery ให้ความสำคัญกับการดูแลแผลหลังผ่าตัดเป็นอย่างยิ่ง เพื่อลดโอกาสเกิดแผลเป็นและช่วยให้แผลจางลงเร็วที่สุด พร้อมคำแนะนำที่ละเอียดสำหรับการดูแลตัวเองหลังทำตาสองชั้น
- คำแนะนำการดูแลแผลที่ชัดเจน SUI มีคำแนะนำที่ละเอียด เช่น ห้ามให้แผลโดนน้ำใน 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด ควรงดล้างหน้า สระผม หรือทำกิจกรรมที่เสี่ยงติดเชื้อ จากนั้น 48 ชั่วโมงจึงล้างหน้าได้ตามปกติ สิ่งนี้ช่วยลดความเสี่ยงการติดเชื้อและแผลเป็น
- เน้นการป้องกันแผลเป็นตั้งแต่แรก การดูแลแผลตามคำแนะนำของศัลยแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่น การทายาและทานยาตามสั่ง, ทำความสะอาดแผลสม่ำเสมอ, และการประคบเย็นสลับอุ่น จะช่วยให้แผลหายเร็ว ลดโอกาสเกิดแผลเป็นนูนหรือแผลคีลอยด์
- การติดตามผลและการปรึกษาศัลยแพทย์ SUI มีระบบติดตามผลหลังการรักษาและให้คำปรึกษาเกี่ยวกับรอยแผลเป็น หากมีปัญหาแทรกซ้อนหรือแผลเป็นผิดปกติ สามารถปรึกษาศัลยแพทย์เพื่อรับการรักษาต่อเนื่อง เช่น การใช้เลเซอร์, ฉีดยา, หรือทายาเฉพาะทาง
- ความเชี่ยวชาญของศัลยแพทย์ การผ่าตัดทำตาสองชั้นที่ SUI ดำเนินการโดยศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งมีความชำนาญในการเย็บแผลอย่างประณีต ช่วยลดโอกาสเกิดแผลเป็นและแผลเป็นนูน
- การรักษาแผลเป็นด้วยวิธีสมัยใหม่ หากเกิดรอยแผลเป็นหรือแผลคีลอยด์ขึ้น สามารถเข้ารับการรักษาเพิ่มเติมด้วยเลเซอร์, ฉีดยา, หรือทายาเฉพาะทาง ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการช่วยให้รอยแผลเป็นจางลงและเรียบเนียนขึ้น
สรุป
ไม่ต้องกังวลเรื่องรอยแผลเป็นหลังทำตาสองชั้นอีกต่อไป เพราะสามารถแก้ไขได้หากได้รับการดูแลที่ถูกต้อง การป้องกันตั้งแต่แรกเริ่มนั้นสำคัญมาก เพียงแค่หลีกเลี่ยงการสัมผัสแผล, งดดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่ รวมถึงทำความสะอาดแผลตามคำแนะนำของศัลยแพทย์อย่างเคร่งครัด ก็จะช่วยลดความเสี่ยงการเกิดรอยแผลเป็นได้อย่างมาก แต่ถ้าหากเกิดรอยแผลเป็นขึ้นมาแล้ว ก็ยังมีหลากหลายวิธีในการรักษา เช่น การทายา, การนวด, การฉีดยา และการทำเลเซอร์ ซึ่งล้วนให้ผลลัพธ์ที่ดี
ที่ SUI Plastic Surgery มีความเชี่ยวชาญในการทำตาสองชั้นด้วยเทคนิคที่ประณีต และยังมีการดูแลหลังผ่าตัดอย่างใกล้ชิด เพื่อลดโอกาสการเกิดแผลเป็นตั้งแต่แรก นอกจากนี้ ยังมีบริการรักษาแผลเป็นด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย เพื่อให้มั่นใจว่าจะได้รับผลลัพธ์ที่สวยงามและปลอดภัยที่สุด
